- ТÆФÆРФÆС КÆНЫН
-
Зиан æфснайынц фылдæр хатт дыккаг кæнæ æртыккаг бон.Фыццаджыдæр зианы уæз хиуæттæ æмæ сыхбæстыл æнцайы. Иу-дыууæ сахаты бæрц куы рацæуа зианы ахицæныл, уæд мæрдджынты кæрты дуармæ сыхæгтæ æмæ хионтæ æгъдаудæттæг æрлæууынц. Мардмæ цæуынц къæйттæ-къæйттæй, къаддæр къорд – дыгæйттæй, бирæ мæрддзыгой – цыппæргæйттæй. Дыууæйæ тæфæрфæсгæнæг вæййы рахизырдыгæй лæууæг, цыппарæй – рахизырдыгæй – дыккаг (кæс Тæфæрфæс).Зианджынты ‘рдыгæй бæрнонгонд арфæгæнæг, æрбацæуджыты размæ рахизгæйæ, дзырдæн, фæзæгъы:– Хуыцауы арфæйæ хайджын ут. Нырæй фæстæмæ цинтим фæцæут. Уæ къахфыдæбон, уæ удвæллой зианæн йæ мæрдтывæндагæн хæлар уæд. Хæрзаудæн уыл кæнæд!Æрбацæуджытæй тæфæрфæсгæнæг иу санчъех размæ ракæны æмæ, дзырдæн, фæзæгъы:– Зиан (кæнæ та йæ схоны йа номæй) рухсаг уæд! Цы мæрдтæм бацыд, уыдоны хорзæх æй уæд. Йæ фæстæ кæй ныууагъта, уыдоныл рæстаудæн, цардаудæн кæнæд. Сымах дæр амæй фæстæмæ хорз хъуыддæгты фыдæбон канут.Иуæй-иу хъæуты фыццаг тæфæрфæс ракæнынц мæрддзыгой, стæй та зианджынтæ. Æмæ уый дæр рæдыд нæу.Зианджынты нæлгоймæгтæ, хæстæгдæр сæм чи у, къабазæй, æмбалæй, уыдонимæ лæууынц зынгæ бынаты, адæм сæ куыд уыной, æнцонæй сæм бацæуæн куыд уа, ахæм ран.Тæфæрфæсгæнгæйæ амал куы уа, кæрты æвæрд куы амона, уæд разилын хъæуы рахизырдæм. Уый дзуры ууыл: зианджынтæ, мах ома, мæрддзыгойы адæм, зæрдæйæ уæ фарсмæ стæм.Кæмæн æмбæлы, йæ зæрдæ кæмæн риссы, уыдон зианы цурмæ бацæуынц кæугæ, иннæтæ тæфæрфæс ракæнынц.Тæфæрфæсгæнæг кæд бынтон зæронд у, кæд къуылых у, уæддæр ын æд лæдзæг арфæ кæнын нæ фæтчы.Сылгоймæгтæ, уæлдайдæр хи бинонтæ, хионтæ зианы цур фæлæууынц æмæ фæкæуынц. Арæх се ‘хсæн разыны хъарæггæнæг сылгоймаг æмæ сæ уый йæ зæрдæбын ныхæстæй, йæ хъарæгæй ноджы тынгдæр фæкæуын кæны. Ирон хъарæг зæрдæйы цъæхахст у.кæс ИРОН ÆГЪДÆУТТÆ
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.